Ô nhiễm không khí và các bệnh về hô hấp, tim mạch
Ô nhiễm không khí là sự xuất hiện các chất lạ hoặc biến đổi thành phần không khí, khiến cho không khí nhiễm bẩn, bụi, có mùi khó chịu hoặc giảm tầm nhìn. Các chất gây ô nhiễm gồm: các loại bụi, bụi mịn, siêu mịn; các chất hóa học như: ozone, CO, SO2, NO2, chì… Các hoạt động của con người chính là nguồn tạo ra các chất ô nhiễm như các khí thải của xe cơ giới, các hoạt động công nghiệp, nhiệt điện, lọc dầu, đốt rác thải công nghiệp, nông nghiệp, các hoạt động nấu ăn, sưởi ấm nhiên liệu.
Các thành phần chính của ô nhiễm không khí ở các nước phát triển là nitơ dioxide (từ việc đốt nhiên liệu hoá thạch), ozon (do ảnh hưởng của ánh nắng mặt trời lên nitơ dioxide và hydrocarbon) và các hạt rắn hoặc hạt nhỏ lỏng lơ lửng. Trong nhà, hút thuốc lá thụ động là một nguồn gây ô nhiễm, cũng như đốt nhiên liệu sinh học (ví dụ gỗ, chất thải động vật, cây trồng) ở các nước đang phát triển (ví dụ như nấu ăn và sưởi ấm).
Mức độ ô nhiễm không khí cao có thể ảnh hưởng bất lợi đến chức năng phổi, khởi phát đợt cấp của hen và COPD. Ô nhiễm không khí cũng làm tăng nguy cơ các bệnh lý tim mạch cấp tính (ví dụ như nhồi máu cơ tim) và sự tiến triển của bệnh động mạch vành. Những người sống ở những khu vực có lưu lượng giao thông lớn, đặc biệt là khi không khí bị ứ đọng được tạo ra bởi sự đảo lộn nhiệt, có nguy cơ đặc biệt.
Tất cả các tiêu chuẩn được gọi là các chất ô nhiễm không khí (oxit nitơ, oxit lưu huỳnh, ozon, cacbon monoxit, chì, hạt nhỏ), ngoại trừ carbon monoxide và chì, gây tăng phản ứng đường thở. Phơi nhiễm lâu dài có thể làm tăng các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trong cộng đồng nói chung, đặc biệt ở trẻ em, và có thể làm giảm chức năng phổi ở trẻ em.
Ozone, thành phần chính của sương khói, là một chất kích thích hô hấp và oxy hóa mạnh. Mức ozone có xu hướng cao nhất trong mùa hè vào cuối buổi sáng và đầu buổi chiều. Tiếp xúc trong thời gian ngắn có thể gây khó thở, đau ngực, và phản ứng đường thở. Trẻ em thường xuyên tham gia hoạt động ngoài trời trong những ngày có ô nhiễm ozone cao có nguy cơ mắc bệnh hen. Việc tiếp xúc lâu dài với ozon sẽ làm giảm chức năng phổi từ từ và vĩnh viễn.
Các oxit lưu huỳnh phát sinh từ sự đốt cháy các nhiên liệu hoá thạch có hàm lượng lưu huỳnh cao có thể tạo ra axit aerozols với độ hòa tan cao, có thể sẽ được tích tụ ở đường hô hấp trên. Ôxít lưu huỳnh có thể gây viêm đường thở, có thể làm tăng nguy cơ viêm phế quản mạn tính cũng như gây co thắt phế quản.
Các hạt gây ô nhiễm không khí là một hỗn hợp phức tạp, bắt nguồn từ quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (đặc biệt là dầu diesel). Các hạt có thể có cả tác động gây viêm tại chỗ và toàn thân, cho thấy một lời giải thích cho tác động của chúng đối với phổi và tim mạch. Cái gọi là PM2.5 (hạt bụi < 2.5 μm) tạo ra phản ứng viêm trên một đơn vị khối lượng lớn hơn các hạt lớn. Dữ liệu cho thấy ô nhiễm không khí do hạt làm tăng tỷ lệ tử vong từ mọi nguyên nhân, đặc biệt là bệnh tim mạch và hô hấp.
Dữ liệu về ô nhiễm không khí đã làm dấy lên mối quan ngại về những ảnh hưởng tiềm ẩn với sức khoẻ của các hạt thậm chí còn nhỏ hơn, gọi là hạt nano, nhưng các bằng chứng lâm sàng về các rối loạn liên quan đến tiếp xúc với các hạt nano chưa được báo cáo.
Để tránh nguy cơ bị nhiễm các bệnh về đường hô hấp do ô nhiễm không khí, khi đi ra đường mọi người nên thường xuyên đeo các loại khẩu trang có khả năng chống bụi bẩn, bụi mịn như khẩu trang sợi hoạt tính Kissy. Kissy là thương hiệu khẩu trang hàng đầu Việt Nam, đã sản xuất và phân phối trong thị trường nội địa hơn 14 năm và đã nhận được rất nhiều bằng kiểm nghiệm, bằng chứng nhận của các bộ ngành, tổ chức uy tín trong nước.
